زهرا رضازاده – خبرنگار اردبیلی
این روزها در گوشه و کنار جادههای کشاورزی منطقه پارسآباد مغان، صحنههایی به چشم میخورد که دل هر انسان باوجدانی را به درد میآورد؛ گوجههایی که با زحمت یکساله کاشته شدهاند، اکنون نه در بازار بلکه در کنار جادهها ریخته و زیر چرخ ماشینهای عبوری له میشوند.
کشاورزان منطقه که یک سال زحمت کاشت، داشت و برداشت محصول را به جان خریدهاند، حالا نه تنها از فروش گوجههایشان سودی نمیبرند، بلکه حتی نمیتوانند هزینه اولیه تولید را هم جبران کنند.
بسیاری از آنان در آستانه ورشکستگی یا حتی بیماریهای روحی قرار گرفتهاند. یکی از کشاورزان در منطقه با چشمانی اشکآلود میگوید: واقعاً باید کشاورزی پارسآباد به این روز برسد که کشاورز حتی نتواند هزینه همان کاشت و برداشت را دربیاورد؟ محصولی که یکسال برایش زحمت کشیدیم، حالا روی زمین مانده، بدون خریدار، و زیر چرخها له میشود.»
وی ادامه میدهد: زمین مال کشاورز است، آب و بذر مال کشاورز است، اما محصول؟ اگر از آنِ کشاورز بود، کار تمام بود. ما دیگر چیزی برای از دست دادن نداریم. همه چیز در دست دلالهاست. دولت فقط تماشا میکند.
وضعیت بحرانی در بازار و غفلت در سیاستگذاری
طبق بررسیهای میدانی و گزارشهای رسمی، قیمت خرید گوجه در بازار محلی به کمتر از ۸۰۰ تومان رسیده است، در حالی که هزینه تولید آن بیش از ۳ هزار تومان برآورد میشود.
در چنین شرایطی، محصولات روی دست کشاورزان میماند و صنایع تبدیلی یا خریدار تضمینی هم وجود ندارد.کارشناسان اقتصادی این وضعیت را ناشی از: نبود الگوی کشت هدفمند،عدم وجود زنجیره ارزش و صنایع تبدیلی، فقدان بازار صادراتی و سیاستگذاری نادرست دولت در تنظیم بازار محصولات کشاورزی میدانند.
در گفتوگو با جمعی از کشاورزان منطقه، یکی از آنها چنین گفت: یک زمانی کشاورز صاحب زمین بود، دغدغهاش فقط تقسیم آب و بذر و برداشت بود. با دسترنجش زندگی را میچرخاند، خوب هم میچرخاند. اما حالا؟ همان زمین و بذر، بدون حمایت، برایمان جز بدهی و استیصال چیزی نمانده است.
این در حالی است که برخی کشاورزان حتی تصمیم گرفتهاند گوجههای برداشتشده را به دامها خوراک دهند یا آنها را در مزارع رها کنند، چرا که هزینه بستهبندی و حمل بیشتر از قیمت فروش آن است.
علیرغم هشدارهای فعالان حوزه کشاورزی، هنوز اقدام عملی قابل توجهی برای خرید تضمینی به نرخ واقعی، حمایت از حمل و نقل محصولات و توسعه صنایع تبدیلی در منطقه انجام نشده است. در این میان، دلالان با سوءاستفاده از نبود نظارت و تنظیم بازار، محصول را به کمترین قیمت از کشاورز میخرند و با سود بالا در بازار عرضه میکنند.
امروز کشاورزی در مغان، نه با کمبود خاک یا آب، که با کمتدبیری و بیبرنامگی روبهروست. گوجهکارانی که روزی ستون اقتصاد روستایی منطقه بودند، اکنون در سایه بیتفاوتی، شاهد نابودی سرمایههای خود هستند.
این فقط محصول نیست که زیر چرخ خودروها له میشود، بلکه امید، انگیزه و آینده کشاورزی استان نیز در حال از بین رفتن است. اکنون زمان آن رسیده که مسئولان استانی و ملی، از نگاه شعاری فاصله بگیرند و با اقدام عملی، به حمایت واقعی از کشاورزان برخیزند.
