اجرای طرح بازآفرینی شهری در استان فرهنگ معماری و شهرسازی به عنوان ضرب آهنگ حیات یک شهر است و اهمیت به نوسازی بافت‌های قدیم یک شهر که در حقیقت تار و پود آن و هویت‌بخش فرهنگ و قدمت تاریخی آن شهر به حساب می‌آید هم یک بحث دیگر و مهم است که نیاز به چکش‌کاری دارد.
بافت فرسوده فرهنگ معماری و شهرسازی به عنوان ضرب آهنگ حیاتی یک شهر محسوب می‌شود که این موضوع اهمیت نوسازی بافت‌های قدیمی که تار و پود و هویت فرهنگ یک شهر است را به صورت کامل نشان می‌دهد. طبق یافته‌های آماری، شهر اردبیل حدود ۲ درصد از مساحت بافت فرسوده و قدیمی کشور را به خود اختصاص داده و با داشتن پیشینه تاریخی کهن و دارا بودن ارزش‌های مذهبی و فرهنگی، محیطی و گردشگری از آن دسته از شهرهایی است که نمی‌توان بی‌اعتنا از کنار فرسودگی بخش‌های مرکزی و میانی با وسعتی حدود ۵۳۶ هکتار آن گذشت.
با توجه به این که برخی شرایط همچون اقلیم‌های جغرافیایی، شرایط اقتصادی و نیز حوادث طبیعی مانند سیل و زلزله سبب فرسوده شدن بافت شهری شده است به همین دلیل اجرای طرح توسعه پایدار شهری به عنوان یک نیاز مبرم و اساسی در بافت‌های قدیمی شهر ملموس است.
به گفته برخی کارشناسان بیش از چند دهه است که محله‌های قدیمی شهری به فراموشی سپرده شده‌اند و اکثر شهرهای قدیمی ایران از جمله شهر اردبیل دارای بخش‌های فرسوده ای هستند که نیازمند نوسازی و بهسازی برای کارآمد شدن هستند.
یکی از این رویکردهای اساسی و منطقی در این زمینه توجه به رویکرد توسعه پایدار برای بهسازی و نوسازی این بافت‌هاست که لزوم توجه به رویکردهایی مانند مشارکت اجتماعی ساکنان، کیفیت و محیط زندگی، استفاده از مواد و مصالح بومی برای بهسازی و احیای این بافت‌ها را مشخص می‌کند.
طرح بازآفرینی شهری باید با حفظ ویژگی‌های فضای قدیمی اجرا شود
سامان ابی‌زاده عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور اردبیل در این باره می‌گوید: اجرای طرح‌های بازآفرینی شهری برای احیای بافت فرسوده شهری ضروری است و بازآفرینی شهری فرآیندی است که به خلق فضای شهری جدید با حفظ ویژگی‌های اصلی فضای قدیمی در قالب کالبدی و فعالیتی منجر می‌شود.
وی می‌افزاید: به عبارت دیگر بازآفرینی شهری نیازمند تغییر نگرش و انجام اقدام‌هایی جامع و یکپارچه برای حل مشکل‌های شهری منطقه هدف عملیات است که در نهایت به یک پیشرفت پایداری اقتصادی، کالبدی، اجتماعی و محیطی خواهد انجامید. حفظ معماری و اصالت بافت‌های قدیمی شهر اولویت اساسی شهرداری است.
اهمیت به احیای بافت‌های تاریخی شهر اردبیل و به ویژه بازار تاریخی استان یک امر حائز اهمیت و اساسی است چرا که تاریخ اردبیل خود نمایانگر فرهنگ و هویت آن منطقه است. وی بیان کرد: با توجه به نقش صفویه در خاستگاه جایگاه تشیع نیاز است با همکاری مسئولین و دستگاه‌های مربوطه همچون میراث فرهنگی در احیای بافت‌های قدیمی برنامه‌ریزی‌های اساسی انجام یابد تا بتوانیم به تمامی اهداف خود در امر صیانت از تاریخ و هویت شهرمان دست یابیم.
احیای بافت‌های تاریخی شهر نیازمند تلاش و همکاری تمامی مسئولین و دستگاه‌های مربوطه است که در معماری و مشاغل قدیمی نقش دارند.
تهیه طرح‌های یکپارچه در حوزه شهری یک امر حائز اهمیت و اساسی است و در این زمینه باید طراحان در اجرای ایده‌های شهری همه جوانب را در نظر بگیرند تا زندگی شهروندان در هیچ یک از ابعاد مختلف نشود.
این طور که به نظر می‌رسد در راستای تحقق طرح‌های بازآفرینی شهری و بافت‌های قدیمی، تدوین طرح جامع گردشگری بافت تاریخی شهر با توجه به اهمیت موضوع و حساسیت‌های بافت‌های تاریخی شهر، مدیریت واحد شهری در حوزه شهرداری، مسکن و شهرسازی و میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، اطلاع‌رسانی و آشنایی شهروندان با بافت‌های تاریخی و احساس مسئولیت از طرف شهروندان می‌تواند نقش شایانی ایفا کند
. و اما کلام آخر این که استفاده از معماری اسلامی در احیای بافت‌های تاریخی و معماری نوین و تلفیقی از آنها طبق تأکید نماینده ولی فقیه در استان و امام جمعه اردبیل یک اصل اساسی و مهم است که باید مورد توجه مردم و دستگاه‌های مربوطه قرار گیرد چرا که اهمیت به این مسئله در احیای هویت و فرهنگ استان لازم و ضروری است.
گزارش از زهرا رضازاده
